Dag van de Arbeid 1 Mei
De Dag van de Arbeid is een internationale feestdag op 1 mei die zijn oorsprong heeft in de strijd voor de achturige werkdag. Op deze dag staan we stil bij de rechten van de arbeider. Historie Dag van de Arbeid De gedachte van een achturige werkdag bestaat al meer dan 1000 jaar. Daarbij gaat het steeds om een goede verdeling van een etmaal in drie delen: werken (sterke uren), ontspannen en ontwikkelen (zachte uren) en rusten (diepe uren).
In het laatste deel van de 19e eeuw werd de strijd om een achturige werkdag steeds harder. Niet verbazingwekkend; het opkomend kapitalisme ging gepaard met talloze excessen, waarbij arbeiders (ook kinderen!) werden uitgebuit in lange werkdagen onder zware omstandigheden.
In 1885 stelden Amerikaanse vakbonden de plaatselijke werkgevers een ultimatum: op 1 mei (traditioneel de dag waarop in Amerika nieuwe arbeidscontracten van kracht werden) 1886 moest de achturige werkdag zijn ingevoerd.
De ondernemers voelden daar niets voor en op 1 mei 1886 gingen daarom 25.000 arbeiders in Chicago in staking. Op 3 mei liep deze staking uit de hand. Honderden arbeiders die weer aan het werk wilden gaan raakten slaags met hun stakende collega’s. In de daarop volgende dagen escaleerde de situatie, waar ook de politie zich inmiddels in had gemengd. Tijdens de gevechten verloren enkele mensen het leven.
Drie jaar later werd tijdens het Internationale Socialisten Congres in Parijs besloten om 1 mei uit te roepen tot Dag van de Arbeid. Een herdenkingsdag voor degenen die waren omgekomen in de strijd voor arbeidersemancipatie en tegen mensonterende werkomstandigheden en arbeidsvoorwaarden.
De invoering van een achturige werkdag liet overigens nog lang op zich wachten. In Nederland slaagde de Algemene Nederlandse Diamantbewerkers Bond er in 1911 als eerste in de achturige werkdag op te nemen in de arbeidsvoorwaarden.
Viering
In de 20e eeuw groeide 1 mei uit tot een wereldwijde feestdag. Vooral in socialistische landen werd de Dag van de Arbeid uitbundig gevierd.
In westerse landen als België, Duitsland en Frankrijk is 1 mei een nationale feestdag. In Nederland bleef de viering over het algemeen beperkt tot sociaal-democratische, socialistische en communistische organisaties. Daarbij werd steevast de Internationale gezongen.
Nederlandse versie van de Internationale (vertaling Henriëtte Roland Holst)
Ontwaakt, verworpenen der aarde!
Ontwaakt, verdoemde in hongers sfeer!
Reedlijk willen stroomt over de aarde
En die stroom rijst al meer en meer.
Sterft, gij oude vormen en gedachten!
Slaafgeboornen,ontwaakt,ontwaakt!
De wereld steunt op nieuwe krachten,
Begeerte heeft ons aangeraakt!
Refrein:
Makkers, ten laatste male,
Tot den strijd ons geschaard,
en D’Internationale
Zal morgen heersen op aard.
De staat verdrukt, de wet is loochen,
De rijkaard leeft zelfzuchtig voort;
Tot ’t merg en been wordt d’ arme uitgezogen
En zijn recht is een ijdel woord
Wij zijn het moe naar andrer wil te leven;
Broeders hoort hoe gelijkheid spreekt:
Geen recht, waar plicht is opgeheven,
Geen plicht, leert zij, waar recht ontbreekt.
De heerschers door duivelse listen
Bedwelmen ons met bloedigen damp.
Broeders, strijdt niet meer voor andrer twisten,
Breekt de rijen! Hier is uw kamp!
Gij die ons tot helden wilt maken,
O, barbaren, denkt wat ge doet;
Wij hebben waap’nen hen te raken,
Die dorstig schijnen naar ons bloed.
